*لقمان توتونچی

حکومت اتحادجماهیر شوروی بعد ازحدود ۷۰ سال درسال ۱۹۹۱ فروپاشید و جمهوری‌های آن به کشورهاوحکومتهای مستقل تبدیل شدند.در آن زمان شوروی ابرقدرت شرق منصوب‌ می شد. بعد از فروپاشی، روسیه ابرقدرت باقی ماندولی زرادخانه‌های هسته‌ای شوروی سابق تماماً در خاک روسیه قرار نداشت بلکه تعدادبیشماری اززردخانه هادر سرزمین‌های بلاروس،قزاقستان واوکراین بنانهاده شده بود. همچنین دردسامبر۱۹۹۴م تفاهم‌نامه بوداپست میان سه کشور بلاروس،قزاقستان واوکراین باروسیه به امضارسید،براساس تفاهم نامه بوداپست سه کشور مذکور می بایست تاسیسات هسته‌ای خود را تماماً به روسیه واگذارکنند.درعوض روسیه استقلال سیاسی ومرزهای سه کشوررابه رسمیت بشناسد وامنیت آنان رانیز تضمین کند.بدین ترتیب سومین انبار تسلیحات هسته‌ای جهان که متعلق به اوکراین بود،با اعتمادبه روسیه خالی و تنها نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی در این کشور باقی ماند.
باتوجه به ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین در دو دهه گذشته در روسیه بهمراه دوره ای کوتاه وچهارساله نخست‌وزیروی که آنهم عملاً قدرت دردست پوتین بود.
بیوگرافی پوتین:
سال‌ها به ‌عنوان افسراطلاعاتی (کا.گ.ب)فعالیت می کرد و اکنون دو دهه است،رهبر مقتدر و محبوب مردم بزرگترین کشورجهان است).
اقدامات سیاسی ونظامی جدیدی رابرای اقتدارروسیه درجهان درپیش گرفت،استراتژیهای دخلی وخارجی پوتین بر محبوبیت وی در میان روسها افزود.
تفاهم‌نامه بوداپست:
درتفاهم نامه بوداپست نزدیک به ۳۰ سال که الکساندرلوکاشنکو رئیس‌جمهور بلاروس باقی‌ماندبود.این رئیس‌جمهوری کاملاً متکی به پوتین ومسکو است.درحالیکه درحکومت اوکراین چنین اتکایی به مسکو دیده نمی‌شود و تنها در سال ۲۰۱۰م بودکه ویکتوریانکویچ رئیس‌جمهوراوکراین شده بود. بطوری که ایشان نیزعملاًبه فسادمالی شهرت داشت. روسیه نیزبا اتکا بدین بیوگرافی(ویکتوریانکویچ)دراوکراین و(لوکاشنکو)دربلاروس دوهمسایه اروپایی خویش راکاملاً تحت امرخویش (پوتین)درآورد.درسال ۲۰۱۳م اروپاپیشنهادیک قراردادمهم تجاری رابه اوکراین داد.لیکن رئیس‌جمهور اوکراین به خواسته(پوتین) پیشنهاداروپا را رد کرد و درعوض روسیه قول وامی ۱۵ میلیارددلاری رابه اوکراین داد. مردم اوکراین نیزپس از این اقدام ریاست‌جمهوی معترض شده وبه خیابانها آمدند.اعتراضات مردم اوکراین به (یورو میدان )معروف است.این اعتراضات برای اتحادویکپارچگی بیشتربااتحادیه اروپا به‌سرعت گسترش پیداکرد.دراین اعتراضها اوکراینیهاخواستار نزدیکی هرچه بیشتربه اروپا ودوری ازسیاستهای حاکمیتی روسیه درکشورخودبودند.ظرف چندماه مردم معترض کاخ ریاست‌جمهوری اوکراین رابه تصرف خود درآورده وپارلمان اوکراین نیزبه برکناری ویکتوریانکویچ رای داد.دراین اثنارئیس‌جمهور مخلوع اوکراین به روسیه گریخت وپناهنده شد،اکنون نیزدرروسیه بسرمیبرد.به‌این‌ترتیب روسیه نفوذ خوددراوکراین‌را از دست داد.واین شکست بزرگی برای قهرمان مسکو بحساب می آمد.پوتین برای جبران شکست دراوکراین تصمیم به اشغال وحمله نظامی به شبه‌جزیره کریمه برای الحاق مجددآن به خاک روسیه گرفت.
اماچرا شبه‌جزیره کریمه درحالیکه ۳۷ سال پیش‌ازفروپاشی شوروی درسال ۱۹۵۴م رهبردوران شوروی سابق یعنی (خروشچف) شبه‌جزیره کریمه واقع دردریای سیاه‌رااز روسیه به اوکراین انتقال داده بود.روسیه واوکراینی که زمانی جزو قلمرووخاک شوروی بودند. واکنون نیزپس ازفروپاشی شوروی،رسماً کریمه جزو خاک اوکراین محسوب میشود.باوجوداینکه روسیه تمامیت ارضی اوکراین را در تفاهم‌نامه بوداپست به رسمیت شناخته بود.لاکن درسال۲۰۱۴م روسیه بعداز برکناری ویکتوریانکویچ به فکراشغال کریمه والحاق آن به سرزمینهای روسیه افتاد.سوال از مباحث سیاسی،مردمان کریمه نیزخودرا از تبار روسها میخوانند.بدین جهت شورشیان جدایی‌طلب،تحت حمایت روسیه مسلح وساختمان‌های دولتی درکریمه رابه اشغال نظامی درآوردند.سپس باحمایت روسیه همه‌پرسی برگزارکرده ومردمان کریمه دراین همه‌پرسی به جدایی شبه جزیره(کریمه) ازاوکراین رای دادند.
اوکراین نیزاقدامات شورشیان وهمه پرسی مذکوررابه رسمیت نمی‌شناخت وبه جدایی کریمه رضایت نداد.به دلایل نامعلوم دراین اثناشورشیان کریمه یک هواپیمای مسافربری مالزیایی راسرنگون کردند.بعدازآن ارتش اوکراین به مقابله با شورشیان پرداخت،منتهااینبارارتش روسیه به بهانه دفاع ازشورشیان کریمه عملاًوارد میدان نبرد با ارتش اواکرین شد.روسیه واوکراین درهمان سال ۲۰۱۴م باوساطت اروپادرتوافق‌نامه ( مینسک)که به جدایی کریمه ازاواکرین منجرشدبه توافق صلح دست یافتند.درفاصله زمانی کوتاه روسهاباسیاستهای پوتین هژمونی سیاسی ونظامی خودرابه رخ ناتو کشیده این اقدام قهرمانانه پوتین، در واقع اقتدار مجدد روسیه در مقابل ناتو را در اروپا وجهان به نمایش گذاشت.
اشغال کریمه که نشان از اقتدار مجدد قدرت سیاسی ونظامی روسیه درتصمیمگیریها را داشت،هژمونی جدیدی رادرجهان ازجانب روسها به نمایش گذاشت که خودبانی
تمایل به افزایش الحاقِ سرزمینهای بیشتری رادرسایرکشورهای منطقه ازجمله اوکراین به بهانه پیوستن به ناتو رادرروسهانشان میداد.
روسهابدین منظورحکومتیهای وابسته ودست نشانده به مسکو رادرکشورهای منطقه منیسک و..خواستارندآنهم درست زمانی‌که(جو بایدن)رئیس‌جمهوری پیر،ضعیف ومحتاطی که ازطیف دمکراتهای آمریکادرقطب دیگرقدرت جهانی برسرکارآمده است پوتین اینبارنیزموقعیت رامغتنم شمردوبااقدامات سیاسی ونظامی باپشتیبانی بلاروس دست به اشغال نظامی اوکراین زده است.روسهادرپی حملات مکرربه اوکراین نه‌تنها ازمرزهای شرقی خودبلکه ازمرزهای بلاروس وشبه جزیره کریمه برای رسیدن واشغال سریع‌تر پایتخت اوکراین در۲۴فیبریه ۲۰۲۲ بهره گرفته اند.حملات نظامی روسیه به اوکراین بعدازجنگ جهانی دوم تاکنون بزرگترین حمله نظامی به اروپامحسوب میگردد.ولی باوجودحملات همه جانبه،نظامی؛
نیرویهای هوایی و زمینی فوق پیشرفته روسیه درجنگ مذبورپیشرفت چشمگیری برای این ابرقدرت دراشغال همسایه غربی خودحاصل نشده است.ازآغازجنگ روسیه-اواکراین چندماهی میگذرد
ولی مقاومتهای همه جانبه مردم اوکراین پیش‌بینی‌های نظامی جنگِ قدرت را عملاًبه‌هم‌ ریخته است. اروپا نیز بخاطربکارگیری احتمالی تسلیحات اتمی توسط روسیه ازحضور فیزیکی ونظامی دراین جنگ عملاً پرهیزنموده است.ناتو نیز به منظورتعادل قدرت دراروپاوجهان جنگ اقتصادی باتحریم رابرعلیه روسیه اعمال وتامین کننده تداراکاتِ جنگی اوکراین درمواجه با روسیه را سرلوح برنامه های سیاستی و کاری خویش قرارداده است. در این راستاروسیه نیزبرای غلبه برمشکلاتِ حواشی جنگ مذبور،دائماً تهدیدبه بکارگیری تسلیحات اتمی و هسته‌ای رادرمنطقه وجهان به نمایش گذاشته وتقریباًخود را به حالت آماده باش درآورده است.
درپایان:
۱-درسیاست؛دوست ودشمن دائمی وجودندارد
۲-تبدیل تهدیدبه فرصت
باید سرلوحه برنامه های کوتاه،میان و بلندمدت دولت ملتها در جهان براساس منافع ملی شکل بگیرد.
۳-شکست همه جانبه و تمام عیار،سیاسی و نظامی روسها در اوکراین قطعی است و این به معنای شکل گیری هژمونی جدید درجهان است که پیام آورشکست ابرقدرتهارادرجنگ(ویتنام،افعانستان،عراق،اوکراین)راکم کم دارد به نفع ملتهای مظلوم نوید می دهد.