در شب‌هایی كه احتمال سرما زیاد است با سوزاندن كاه و تایر موتر و مواد دیگر موجب ایجاد دود در هوای باز گردیده ذرات معلق در هوا هر چقدر بیشتر باشد انعكاس حرارت به سقف آسمان تقلیل می‌یابد و دمای باغ را حفظ می‌كند.

توصیه‌های کارشناسی به باغداران برای مقابله با سرمازدگی درختان شکوفه‌داده
۱- پاشیدن آب بر روی درختان
«پاشیدن آب بر روی شاخه‌های درختان میوه در دمای صفر درجه سانتیگراد موجب تشكیل یخ می‌شود. به ازای هر لیتر آب كه یخ می‌بندد ۸۰ كیلو كالری گرما آزاد می‌شود. گرمای آزاد شده موجب گرم شدن اجسامی كه در تماس با آب هستند می‌شود. در ضمن تشكیل یک لایه نسبتا عایق یخ در اطراف جوانه موجب می‌شود تا دمای جوانه از صفر درجه سانتیگراد پایین نیاید؛ برای این منظور می‌توان از سیستم آبیاری بارانی استفاده كرد و یا توسط محلول‌پاش‌ها روی درختان میوه آب پاشید. پاشیدن آب باید در دمای صفر درجه سانتیگراد و یا بالاتر از آن انجام گیرد.»

۲- ایجاد دود برای كاهش تشعشع
«در این روش شب‌هایی كه احتمال سرما زیاد است با سوزاندن كاه و تایر موتر و مواد دیگر موجب ایجاد دود در هوای باز گردیده ذرات معلق در هوا هر چقدر بیشتر باشد انعكاس حرارت به سقف آسمان تقلیل می‌یابد و دمای باغ را حفظ می‌كند.»

۳- پوشیدن درختان با استفاده از پلاستیک سیاه
«پلاستیک سیاه سبب می‌شود در جریان روز تشعشات گرم هوا را جذب نموده و در شب درختان را گرم نگه دارد.»
روش‌های فوق الذکر صرفا به‌خاطر حفاظت میوه‌ها از سرمای ناگهانی این روزها است و به آن می‌توان یک کمک اضطراری گفت. مثلا درختان میوه در فصل آن شاخه بری نمی‌شوند این باعث می‌شود که درختان میوه فوق العاده شکوفه و میوه‌های زیاد را در خود پرورش دهند و در نهایت کیفیت میوه به شدت کاهش می‌یابد. حتی اگر پنجاه درصد این شکوفه‌ها و میوه‌های جوان در اثر سرما از بین برود بازهم نوید برای کیفیت و مرغوبیت بهتر میوه‌های شما در فصل برداشت خواهد بود. زیاد نگرانی نداشته باشید.

– حفاظت درختان از طريق گرم كردن هوای باغ
گرم كردن هوای باغ توسط بخاری‌های باغی كه نياز به تعداد حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ بخاری در هر هكتار می‌باشد و سوخت آن می‌تواند روغن سوخته، گازوييل و نفت سياه و يا مخلوط گازوييل و خاک اره باشد و يا استفاده از بخاری باغی متحرک در سطح باغ و استفاده از سوخت‌های جامد.

– حفاظت درختان از طريق پاشيدن آب روی شكوفه درختان با استفاده از روش آبياری بارانی
در صورت وجود سيستم آبياری بارانی و يا قطره‌ای در باغ می‌توان از ميكرو جت بر روی تاج درختان استفاده و آب را به‌روی تاج درختان پاشيد. پاشيدن آب با ايجاد لايه يخ بر روی جوانه‌ها باعث محافظت از سرما و همچنين يخ زدن آب باعث آزاد شدن گرما و گرم شدن محيط اطراف جوانه‌ها می‌شود.

-كنترل سرمای بهاره با مخلوط كردن هوای سرد و گرم در باغ
مخلوط كردن هوای سرد كف باغ با هوای گرم بالا (حالت اينورژن دما) به وسيله دستگاه مولد باد و بالگرد باعث گرم شدن هوا در اطراف جوانه‌ها شده و خطر سرما را كاهش می‌دهد.

– كنترل سرمای بهاره از طريق مبارزه با باكتری‌های مولد هسته يخ با استفاده از باكتر‌ی‌كش‌ها
استفاده از مواد باكتری‌كُش مانند اكسی كلرور مس كه خاصيت باكتری‌كشی داشته در دو مرحله كه مرحله اول بلافاصله بعد از ريزش برگ‌ها در پائيز و ديگری در زمان تورم جوانه‌ها باعث از بين رفتن باكتري‌ها شده و هسته يخ تشكيل نمی‌شود.

– به‌كارگيری دستگاه مولد مه (فوگر)
دستگاه مولد مه، يا فوگر با آب و نوعی روغن (vk2) باعث ايجاد مه غليظ در سطح درختان شده و از خسارت سرما به شرط عدم وجود باد جلوگيری می‌كند.

– غرقاب كردن زمين باغ در زمان احتمال وقوع يخبندان
غرقاب كردن بايستی در سطح باغ بوده و ترجيحا با آب چشمه و قنات قبل از وقوع يخ‌زدگی انجام شود.

– مديريت كنترل ميزان باردهي درخت در درختان داراي سال آوري از طريق تنک كردن ميوه و همچنين تقويت درختان با تغذيه كامل در سال باردهی (آور)
درختان دارای سال آوری در سال‌های آور به دليل حجم زياد ميوه بر روی درخت موجب ضعيف شدن جوانه‌های گل سال بعد و همچنين كم شدن ذخيره سلولی و رقيق شدن شيره سلولی گشته و درخت به سرما حساس می‌شود.

– پوشاندن نهال و درختان كوچك وتاج درخت با گونی، پلی اتيلن و نايلون
ايجاد دود در سطح باغ از طريق سوزاندن كاه و كلش و فضولات دامی و سرشاخه‌های هرس شده (بهتر است كاه و كلش دارای رطوبت بوده تا ايجاد دود كرده و از شعله‌ور شدن آتش در سطح باغ جلوگيری شود)

– به تعويق انداختن زمان گل‌دهی درختان با استفاده از موادی كه زمان گل‌دهی درختان را به تاخير می‌اندازد مانند اتفن و پاكلو بوترازول
استفاده از مواد شيميايی مانند اتفون قبل از تورم جوانه‌ها باعث به تاخير انداختن گل‌دهی در درختان و فرار از سرما می‌شود (بر اساس تحقيقات انجام شده ماده اتفون باغلظت ۵۰۰ ppm باعث تاخير در گل‌دهی بادام شده است). كاربرد اين مواد بايستي دقيقا براساس ميزان توصيه شده و با مشورت با كارشناسان كشاورزی و مشاورين خبره باشد.
نویسنده: اسرا عبداللە نیا