خالد حیدری

​​​​​​​رشد و توسعه در حوزه فرهنگ نیازمند ابزار کار آمدی چون رسانه ست، ابزاری که کاربرد و کارکردی چندگانه دارد، ضمن قدرت بالا در تخریب، به همان میزان سرشار از سازندگی میتواند باشد، واین کارکرد بستگی به نوع تفکری دارد که پشت فرمان آن نشسته و آگاهانه مقصد را هدف گذاری میکند .
پس یکی از اهداف رسانه ملی، باید توسعهِ فرهنگ و هنر و زبان و آداب و رسوم و آئینی باشد، که صرفنظر از اعتقادات دینی و مذهبی، تاریخ و سرنوشت مردمان این سرزمین را به هم گره میزند.
با این مقدمه کوتاه، و سوالی کلی، به موضوع سریال های نوروزی خصوصن” نون خ ” بپردازیم. آیا این روند تکراری طنز سریالهای نوروزی در همه شبکه ها !!
قرار است کماکان به سیر نزولی خود ادامه دهند ؟ به قول یکی از شخصیت های نون خ ” به شعورمخاطب توهین نکنید ” این روند تولید سریالهای نوروزی که محتوای فرهنگی را قربانی موقعیت های افراطی درطنز و طنازی میکنند باعث میشود که کل اثر از آن ور بام پایین بیفتند.واقعیتی انکار ناپذیر وجود دارد، نگاه غالب برای ساخت مجموعه های مناسبتی نگاهی حرفه ای و کارشناسانه به لحاظ نیاز های اجتماعی و روانی جامعه نیست، بیشتر نگاه ها کاسب کارانه( هزینه کمتر سریال بیشتر) و رفع تکلیف است .
البته این بحث بیشتر آثار نمایشی را در بر میگیرد، چون قرار نیست بعد از چهل سال ، با وجود این همه نیروی خلاق، و امکانات گسترده در سطح کشور، کماکان به روال دهه های گذشته، مردم تعطیلات را پای مجموعه هایی بگذرانند که در همان قسمت های اولیه پایان بندی قصه را همه پیش بینی میکنند.
انتظار میرود همچنانکه شرکت ها و برندهای نامدار به میدان آمده و برنامه های پر خرجی در حوزه مسابقات و سرگرمی را ساپورت میکنند که اتفاقن بعضی از این برنامه ها دارند گام درستی به سمت و سوی وفاق ملی و همدلی آحاد جامعه برمیدارند .
در خصوص تولید آثار فاخر و معرفی مفاخر ملی از چهار گوشه کشور، آستین ها بالا رده شود و گامی اساسی در ارتباط با رسالت واقعی رسانه برداشته شود.
امروز که دهکده جهانی کوچک و کوچکتر به چشم میاد، قدرت رسانه ها باید بسیار فراتر از تفریح و سرگرمی عمل کند .
و اما سریال تلویزیونی نون خ که بعضی واکنش های دنیای مجازی را در پی داشت، به چند دلیل حساسیت هایی برانگیخت، از جمله انتخاب کردستان و کارگردان کُرد زبان برای کار با توجه به قابلیت هایی مانند، موقعیت جغرافیای ، تاریخ پر فراز و نشیب ، طبیعت بکر و دیدنی، فرهنگ و زبان و آداب و رسوم مردم ، آثار شوم و مخرب و ماندگار دوران جنگ و..
هرکس بگونه ای از” نون خ ” انتظاراتی آنچنانی داشت، بعضی می پنداشتند که مجموعه حتمن یکی از رنجهای مردم این منطقه را آگراندیسمان (بزرگنمایی) خواهد کرد ؟ و دیگری در اندیشه این بوده که احتمالن بعد از سریال ، سیل توریست ها و ایرانگردها به کردستان سرازیر میشود، و یکی مثل من فکر میکردم شاید چالش های مرز نشینی و معیشت سخت شان سوژه کار باشد، بهرحال داستانی دیگر ورق خورد که در نوع خودش چیزی در حد بک شوخی نصف و نیمه و ناقص بود که زور میزد در فضای بلبشوی قصه از نمادهای کم جون و بی رمقی بهره بگیرد و اشک ها و لبخند ها در هم بیامیزد، مانند پدری ساده که چهار دختر دارد و هر کدام به نوعی متفاوت، اما در سادگی کپی پدر، با دو داماد مشنگ، گیج و گه وج و بیکار،که احتمالن سومی زرنگ و تیز و سه شغله ست.حالا نویسنده این خانواده پرحاشیه با آن ترافیک و تراکم موضوعات ریز و درشت رها کرده و بیشتر در اندیشه خلق لحظات مفرح بی ربط است دیگر هیچ ..
اکثر شخصیت ها آنچنان ساده و آسوده و غیر معمول بودن که اگر کردستان ایران هیچ ، تمام کردستان دنیا را بگردی ، ما به ازای بیرونی شان را نخواهی یافت.. و همین طور تخمه آن محصول نمادین، کشت کاران را کشان کشان از سکوت کوهستانهای کردستان تا شلوغی و هیاهوی خیابانهای تهران کشاند که بگوید حق گرفتنی ست حتی اگر قرار باشد بجای تخمه ، هواپیما بگیری یا حتی اگر تهمت و انگ نا روا هم بشنوی، و یا حرمت سبیل (که زمانی از هر سندی معتبر تر بوده) و حرمت بزرگ خانه و مواردی از این دست که اگر مطرح نمی شدند، کار با وقارتر جلوه میکرد..
پس مشکلات ریز و درشت ساختاری اثر، مانع جا افتادن مفاهیم قصه و ساخت آن شد. و البته قبول که انرژی کارگردان به این دلایل ( جدا از بازی خودش ) بیشتر معطوف به سامان بخشی موضوعات بود و دیگر زمانی برای استحکام ساختار و پیاده کردن ایده ها و جلوه های بصری نداشته و همین کار را غیر قابل دفاع کرده. اما باید اذعان داشت که تمام نقطه قوت های نون خ در ساخت، مدیون صداقت حرفه ای و سلامت فکری سعید آقا خانی ست.
من نه تنها معتقدم که غرضی پشت ساخت این سریال نبوده بلکه احساس میکنم همه عوامل تلاش کردند نوروزی شادکنار مخاطب بگذرانند, اما دریغا که تقدیر “ماتم ” را مهمان مان کرد. بهرحال مجموعه های دیگر شبکه ها هم، همه در یک سطح بودن.. سطحی که نازلتر از نیاز و نظر جامعه بود..
امروزه در جهان سریال سازی، تغییراتی بنیادی بوجود آمده هم به لحاظ فرم و شکل هم در حیطه محتوی و ساختار… . باید بپذیریم ذائقه مخاطبان نیز همپای ارزش اقلام مورد نیازش سیر صعودی پیدا کرده .پس منتظر می مانیم که کسی قدم اول را بردارد، ما عادت داریم معمولن باید خط شکنی باشد.. همچنان که در سینما این تغییرات شروع شده و در حال شکل گیری ست…